CoMaster en Me-doc
Inhoudelijke video’s voor co-assistenten en basisartsen over ouderengeneeskundige onderwerpen en meer
Samen met CoMaster hebben we een aantal video’s ontwikkeld, waar een deel van het onderwijs dat Me-doc geeft op een korte inzichtelijke manier wordt samengevat. Hieronder verschijnen de diverse video’s nadat ze gelanceerd zijn.
Op het Youtubekanaal van CoMaster vindt je meer video’s, bijvoorbeeld over de kindergeneeskunde.
Het Geriatrisch Assessment
In deze video van CoMaster en Me-doc zien we het Geriatrisch Assessment, dit is het eerste thema van de ouderengeneeskunde.
- Het geriatrisch assessment is de naam voor het uitgebreide onderzoek dat de specialist ouderengeneeskunde doet als hij een kwetsbare patiënt in kaart brengt.
- Hiermee worden aandoeningen en problemen van kwetsbare ouderen geïnventariseerd middels anamnese, lichamelijk en zo nodig psychiatrisch en aanvullend onderzoek.
- Het resulteert uiteindelijk in een behandelplan met persoonlijke behandeldoelen waarbij het SFMPC model wordt aangehouden.
Wil je deze informatie nog eens rustig nalezen? De overzichtskaart kun je hier downloaden.
Eerste Hulp bij Grensoverschrijdend Gedrag
Grensoverschrijdend gedrag in de zorg komt vaak voort uit emoties. Soms uit zich dat in agressief gedrag naar hulpverleners, zoals schelden, intimideren, bedreigen of kleineren. In deze video van CoMaster en Me-doc en de bijbehorende overzichtskaart reiken we je een systematiek aan die hierbij behulpzaam kan zijn.
Het oefenen van deze systematiek is effectief bij het omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Het is belangrijk om de patiënt altijd de ruimte te geven om zijn eigen gedrag bij te stellen door de aangereikte stappen achtereenvolgens toe te passen. Als de patiënt een gevoelige snaar bij je heeft geraakt, negeer het dan niet!
De overzichtskaart met de tekst behorende bij deze video vind je hier. Meer informatie is ook te zien in een video met een bredere context van omgaan met emoties op de website van My-doc. Daar kun je ook het bijbehorende zakkaartje downloaden.
Het delier bij ouderen
In deze video van CoMaster en Me-doc wordt aandacht besteed aan het delier bij ouderen. Dit kan regelmatig voorkomen in het verpleeghuis, maar zeker ook tijdens ziekenhuisopnames. Het is voor iedere arts en co-assistent dus goed om hier meer kennis over te hebben. Alvast belangrijk om te onthouden:
- Een (gemengd) delier komt vaak voor bij ouderen.
- Richt je anamnese, lichamelijk en aanvullend onderzoek op het vinden van de focus.
- Het wegnemen van de oorzaak vormt de hoeksteen in de behandeling.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
Farmacotherapie bij Ouderen
Veroudering gaat gepaard met veranderende farmacokinetiek en – dynamiek. Om dit kunnen begrijpen is het van belang om enkele stelregels te kennen die hier besproken zullen worden.
Daarnaast wordt een model besproken om op de juiste manier medicatie voor te schrijven. Als laatste wordt een stappenplan voor het omgaan met polyfarmacie aangereikt. De eerste tips:
- De halfwaardetijd is nodig om te snappen wanneer een medicijn werkt en juist is uitgewerkt
- De farmacokinetiek verandert bij ouderen
- Om veilig medicatie voor te kunnen schrijven heb je basiskennis nodig van ziektes en van werkingsmechanisme van medicatie
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
Wils(on)bekwaamheid
In deze video behandelen we wilsbekwaamheid. Een onderwerp dat je zeker tegen zult gaan komen als je in de ouderengeneeskunde gaat werke. Maar ook in andere vakgebieden is het verstandig om van deze tips op de hoogte te zijn.
Take home messages
- Iemand is wilsonbekwaam als hij/zij niet in staat is om een weloverwogen beslissing te maken.
- Wilsonbekwaamheid is contextgebonden en kan wisselen; en moet dus bij iedere situatie opnieuw beoordeeld worden.
- Gebruik het stappenplan van de KNMG voor het beoordelen van iemands wilsbekwaamheid.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
Dementie
In deze video wordt dementie besproken. 1 op de 5 Nederlanders krijgt dementie, dus het is een belangrijk onderwerp om als co-assistent en als dokter van op de hoogte te zijn
Take home messages
- Dementie is de naam voor combinatie van symptomen waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord
- Meest voorkomende vormen van dementie: ziekte van Alzheimer, VaD, FTD, LBD en parkinsondementie
- Het diagnostisch proces bestaat uit het herkennen van dementie signalen en uit ziekte- en zorgdiagnostiek
- Besteed ook aandacht aan de mantelzorger en wees bedacht op overbelasting.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
Palliatieve Sedatie
In de ouderengeneeskunde krijg je met regelmaat te maken met beslissingen rond het levenseinde. Palliatieve sedatie kan dan ook ter sprake komen. Het is dan goed om te weten wat hier onder verstaan wordt.
Take home messages
-
Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase met als doel om het lijden van de patiënt te verlichten.
-
Het ondraaglijk lijden ontstaat door het optreden van één of meer refractaire symptomen.
-
Sedatie kan continu, intermitterend of acuut uitgevoerd worden, waarbij de eerste stap bestaat uit het toedienen van midazolam.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
De Lijkschouw
Iedereen, ook een niet-medicus, mag de dood vaststellen. De lijkschouw daarentegen mag, afhankelijk van de aard, alleen door een arts/gemeentelijk lijkschouwer uitgevoerd worden. Doel van de lijkschouw is de aard van het overlijden vaststellen: natuurlijke of niet-natuurlijke dood.
Take home messages
-
- De arts vormt tijdens de lijkschouw een oordeel over de aard van het overlijden: natuurlijk of niet-natuurlijk
- Dit oordeel wordt gebaseerd op basis van informatievoorziening van omstanders, onderzoek van de omgeving en van het lichaam van de overledene
- Bij de overtuiging van een natuurlijk overlijden geeft de behandelend arts een verklaring van overlijden (A) af en een doodsoorzakenverklaring (B)
- Bij een niet-natuurlijke dood of twijfel neemt de arts contact op met de gemeentelijk lijkschouwer
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
De video bevat onder andere ook beelden van een echte lijkschouw, daarom is deze alleen te zien op youtube en na inloggen: Klik hier om naar Youtube te gaan.
Geriatrische Revalidatie Zorg (GRZ)
Soms hebben patiënten net iets meer ondersteuning nodig bij herstel na ziekte of na een operatie dan wat er thuis geboden kan worden. Geriatrische revalidatiezorg kan dan geïndiceerd zijn.
Take home message
- GRZ biedt multidisciplinaire behandeling aan kwetsbare ouderen met complexe multimorbiditeit. Dit is gericht op het verminderen van de functionele beperkingen met als doel terugkeer naar de oorspronkelijke woonsituatie.
- De specialist ouderengeneeskunde bepaalt of GRZ een juiste zorgvorm is.
- Tijdens de GRZ worden samen met de patiënt realistische multidisciplinaire doelen opgesteld die op regelmatige basis met alle betrokken partijen worden geëvalueerd in een MDO.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
Advance Care Planning
Wil je nog gereanimeerd worden? Wat zijn je voorkeuren met betrekking tot een ziekenhuisopname? Waar zou je het liefst willen sterven? Deze vragen zijn kort maar behoorlijk complex, en ze zijn niet altijd eenvoudig te beantwoorden. Het is van groot belang om hier als dokter zorgvuldig mee om te gaan.
Take home message
- Bij proactieve zorgplanning worden de behandelwensen en -grenzen besproken en vastgelegd.
-
Het is belangrijk dit gesprek tijdig te doen, zodat de patiënt genoeg tijd heeft om er goed over na te denken.
-
Het proces van proactieve zorgplanning wordt regelmatig opnieuw doorlopen. Dit biedt de mogelijkheid om eerder gemaakte afspraken te herzien.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.
De Wet Zorg en Dwang
De vrijheid om te beslissen waar je gaat en staat, maar ook welke behandeling je wel en niet wil ontvangen is een belangrijk grondrecht. Soms is het toch nodig om dit recht te beperken of om bepaalde behandelingen te starten terwijl de patiënt zich hiertegen verzet, ter beschreming van de patiënt of de omgeving. Daarom is het goed dat er een wet is die toeziet op de rechten van de patiënt in deze situaties.
Take home messages
-
De WZD regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking, een psychogeriatrische aandoening of een gelijkgestelde aandoening.
-
De wet streeft naar vrijwillige zorg en beperkt onvrijwillige zorg tot situaties waarin er geen andere optie is.
-
Je volgt het stappenplan van de WZD om onvrijwillige zorg periodiek te evalueren in een overleg waar steeds meer deskundigen aan deelnemen.
Chronische Nierschade
Nierinsufficiëntie kan op elke leeftijd voorkomen. Door het natuurlijke proces van verlies van nefronen dat rond je 40e levensjaar start is het wel iets dat bij ouderdom steeds vaker voorkomt
Take home messages
- Nierschade komt in het verpleeghuis vaak voor. Ga na of er sprake is van chronische of acute nierschade.
- Kijk bij medicatiewijzigingen van renaal geklaarde medicatie naar de nierfunctie en kijk bij achteruitgang van nierfunctie of dosisaanpassing nodig is.
- Bespreek tijdig de behandelopties bij ernstige chronische nierschade en informeer de familie en patiënten over de mogelijkheden en het verdere beloop. Overleg laagdrempelig met een nefroloog.
Op de overzichtskaart kun je de tekst van de video nog eens nalezen, klik hier om deze te downloaden.